समानार्थी शब्द

अरण्य- जंगल, कानन, वन, विपिन, रान, अटवी	ईश्वर- परमेश्वर, प्रभू, देव, अलख, अलक्ष, आनंदघन, ईश
आकाश- गगन, अंबर, नभ, तारांगण, अंतराळ, आभाळ, योम, ख, अंतरिक्ष, वितान	अवहेलना- अपमान
अश्व- तुरुंग, घोडा, वारू, वाजी, हय, तुरंगम	अंगना- स्त्री
आश्चर्य- अचंबा, नवल, विस्मय	अक्षय- न संपणारा
अमृत- सुधा, पीयूष	इन्द्र- नाकेश, शक्र, देवेन्द्र, पुरंदर, वासव, वज्रपाणी, सहस्त्राक्ष
आहार- खाद्य, भोजन	अस्त- मावळणे, शेवट होणे
अनल- अग्री, विस्तव, पावक, वन्ही, वैश्वानर	अभियान- मोहीम
आठवण- स्मृति, स्मरण	आनंद- संतोष, हर्ष, प्रमोद, तोष, मोद
आमूलाग्र- मुळ्यापासून शेंड्यापर्यंत	इंदू- चंद्र
अभिषेक- अभिषव, अभिशेष	कपाळ- ललाट, कपोल, निढळ, अलिक, भाल
आई- जननी, माय, माऊली, माता, मातोश्री, जन्मदात्री	इच्छा- आशा, मनीषा, अपेक्षा, वासना, आकांक्षा, आरजू
अभिनय- अंगविक्षेप, हावभाव	उतारू- प्रवासी, यात्रिक, यात्रेकरू
अही- सर्प,साप, भुजंग	किरण- कर, रश्मी, अंशु, मयुख
आकांक्षा- इच्छा	उदरनिर्वाह- चरितार्थ
अर्जुन- भारत, पार्थ, धनंजय, किरीट, फाल्गुन	कावळा- काक, वायस, एकाक्ष, काऊ
आमरण- मरेपर्यंत	उंट- उष्टर, उष्ट्र
आण- शपथ	उपनयन- मुंज
अमित- असंख्य	कृष्ण- कन्हैया, मुरलीधर, देवकीपुत्र, वासुदेव, कान्हा, मुरारी, विष्णूचा आठवा अवतार
आळशी- कामचुकार, ऐदी, मंद्र, सुस्त, कुच्चर, निरुद्योगी, उठवळ, उठाळ, उंडगळ, आळसट	ऊन- लोकर, ऊर्ण
अर्थ- भावार्थ, मतलब, उद्देश, हेतू, भाव, तात्पर्य, अभिप्राय	उत्कर्ष- वाढ, संपन्नता, भरभराट
अगत्याने- स्वागतशील दृष्टीने	ऐतोबा- काम न करणारा
आस्था- आदर, जिव्हाळा, आपुलकी, अगत्य	क्रीडा- खेळ, मौज, मनोरंजन, क्रीडन, विहार, विलास
अभ्यास- व्यासंग, सराव, परिपाठ	अंबर- आकाश, नभ, आभाळ, गगन, अवकाश, अंतरिक्ष, अंतराळ, तारांगण
किंकर- दास, सेवक, भृत्य, अनुचर	घर- भवन, सदन, गृह, निकेतन, आलय, निवास, धाम
खूण- चिन्ह, निशाणी, संकेत, चिन्ह	ताकत- शक्ति, बल
कोकीळ- कोयल, कोकिल, पिक, कोगुळ	तोंड- मुख, तुंड, आनन, वदन
खग- पक्षी, द्विज, विहंग, शकुंत	घास- ग्रास, कवळ
खल- नीच, दुष्ट, दुर्जन	तलवार- समशेर, खड्ग
काळोख- अंधार, तिमिर, तम	जमीन- भूमी, भुई, भू
खून- वध, हत्या	त्वेष- स्फुरण, आवेश
कृपण- कंजूष, हिमटा, कोमटा, चिक्कू, खंक	जरब- धाक, दबदबा, दरारा, वचक, दहशत
खच- ढीग, थर, गंज, रास	तारुण्य- जवानी, ज्वानी, यौवन
कुरूप- आकाररहित, बेढब, विद्रूप	देह- तन, शरीर, तनु, काया, वपू
गणपती- गणेश, गजानन, विघ्नहर्ता, गणराय, लंबोदर, चिंतामणी, एकदंत, वक्रतुंड, धरणीधर	जल- पाणी, जीवन, नीर, उदक, सलिल
खजिना- तिजोरी, भांडार, कोश, द्रव्यनिधी	दैत्य- दानव, राक्षस, असूर
कमळ- राजीव, पद्म, नलिनी, सरोज, पंकज, नीरज, अंबुज, अब्ज	चांदणे- चंद्रिका, ज्योत्सना, कौमुदी
गरज- आवश्यकता, निकड, जरूरी	देव- परमेश्वर, ईश्वर, अमर, सुर, ईश
काळजी- फिकीर, आस्था, चिंता, कळकळ	चवताळणे- चिडणे, रागावणे
कासव- कमठ, कूर्म, कच्छ, कच्छप	दूध- क्षीर, दुग्ध, पय
गरुड- खगेश्वर, खगेंद्र, वैनतेय, द्विजराज	चंद्र- सुधाकर, हिमांशु, सुधांशु, शशी, इंदू, सोम, निशानाथ, रजनीनाथ, विधू, शशांक
डौल- ऐट, दिमाख, रुबाब	दिवस- दिन, वासर, वार, अह
गर्दी- दाटी, खच, गर्दा	देऊळ- मंदिर, देवालय, राऊळ
ढग- मेघ, घन, आर्द्र, पयोधर, जलद, अभ्र, अब्द	धनुष्य- धनू, चाप, कमटा, कोदंड, कार्मुक
गौरव- अभिनंदन, सन्मान	जीवन- आयुष्य, पाणी, जल
गर्व- अहंकार	धन- द्रव्य, पैसा, संपदा, संपत्ती, दौलत
तलाव- तडाग, कासार, सरोवर, तटाक, सारस	झुंबड- गर्दी, दाटी, खच, गर्दा

झाड- वृक्ष, पादप, तरु, द्रुम, शाखी, अगम	पृथ्वी- धरती, धरणी, वसुंधरा, धरित्री, भू, भूमी, धरा, मही, क्षमा, रसा
धूर्त- लबाड, भांडखोर, चलाख, कावेबाज, अरकाट, लुच्चा, लफंगा	बाप- जनक, वडील, तात, जन्मदाता, पिता
ऋषि- मुनी, साधू	ब्राम्हण- विप्र, द्विज
डोळा- नयन, चक्षू, नेत्र, लोचन, अक्ष, आवाळू	प्रासाद- मंदिर, वाडा
निष्णात- तरबेज, प्रवीण	बळ- ताकद, शक्ती, जोर, सामर्थ्य
निर्वाळा- खात्रीपूर्वक	प्रघात- रिवाज, पद्धत, चाल, रीती
डोके- मस्तक, माथा, शिर, शीर्ष	बाण- सायक तीर, शर
नैपुण्य- कौशल्य	पक्षी- अंडज, पाखरू, खग, विहंग, विहग, द्विज
नमस्कार- नमन, वंदन, प्रणिपात, अभिवादन	बाग- उपवन, उद्यान, बगीचा
पुजा- आर्चा, सेवा, अर्चना	बिकट- अवघड, कठीण
नदी- सरिता, तरंगिणी, तटिनी	ब्रम्हदेव- प्रजापती, विधी, विरंची, कमलासन, ब्रम्हा, चतुरानन
नवरा- पती, वल्लभ, धव, भ्रतार, कांत, भर्ता	पाय- चरण, पद, पाद
प्रवीण- निपुण, कुशल, हुशार, पटू, तरबेज,निष्णात	पान- पर्ण, पत्र, पल्लव
नोकर- सेवक दास, चाकर, आर्यिक, उलिंग	पुढारी- नायक, नेता, अग्रणी, धुरीण
पाणी- जल, उदक, जीवन, सलिल, अंबू, पय, नीर तोय	बेडूक- मंडुक, दुर्दर
पत्नी- अर्धांगिनी, बायको, कांता, दारा, जाया, भार्या, कलत्र	पुरुष- नर, मर्द
पोरका- निराधार, आई-बाप नसलेला	भाऊ- बंधू, भ्राता, सहोदर
पर्वत- अचल, नग, गिरी, अद्री, शैल	पार्वती- भवानी, उमा, दुर्गा, कन्याकुमारी, काली, गौरी
प्रगल्भ- गंभीर, शहाणा, प्रौढ	भुंगा- मिलिंद, भ्रमर, अली, मधुप
पारिपत्य- पराभव, शिक्षा, दंड	भांडण- तंटा, झगडा, कलह
प्रेम- लोभ, अनुराग, प्रीती	भांडखोर- कळाम, कलभांड, कलागती, कलागत्या, कलाझंगडी, कालांट, कळींकटा
फूल- सुमन, पुष्प, कुसुम, सुम	वानर- माकड, मर्कट, कपी, शाखामृग
पोपट- रावा, राघू, शुक	वारा- पवन, अनिल, मारुत, समीर, वायू, वात, हवा

 

भरभराट- उत्कर्ष, चलती, समृद्धी	रयत- जनता, प्रजा
मित्र- स्नेही, सखा, सोबती, दोस्त, सवंगडी	लक्ष्मी- रमा, कमला, इंदिरा, वैष्णवी, श्री
विहार- भ्रमण, सहल, क्रीडा	शेष- वासुकी, अनंत
विष्णू- रमापती, रमेश, चक्रपाणी, अच्युत, केशव, नारायण, माधव, मधुसूदन, त्रिविक्रम, वासुदेव, पुरुषोत्तम, हृषीकेश, पितांबर, शेषशायी, गोविंद, श्रीपती, पद्मनाभ	शेतकरी- कृषक, कृषीवल
माणूस- मानव, मनुज, मनुष्य	सूर्य- प्रभाकर, दिवाकर, सहस्त्रकर, वासरमणी, मार्तंड, चंडांशू, आदित्य, भास्कर, रवी, मित्र, अर्क, भानू, दिनकर, दिनमणी, सविता
उथव- भरती	शत्रू- दुश्मन, वैरी, रिपु अरी
महा- महान, मोठा	सकल- सर्व, अखिल, सगळा, समस्त
मुलगी- नंदिनी, कन्या, तनुजा, सुता, दुहिता, आत्मजा, तनया	सोने- कांचन, हेम, हिरण्य, कनक सुवर्ण
मुलगा- तनुज, आत्मज, तनय, सुत, पुत्र, नंदन	संघर्ष- झगडा, टक्कर, भांडण, कलह
मासा- मत्स्य, मीन	स्त्री- नारी, अबला, महिला, वनिता, ललना
यज्ञ- होम, मख, याग	समुद्र- सिंधू, सागर, उद्धी, अंबुधी, पयोधि, जलधी, वारिराशी, रत्नाकर, अर्णव
वीज- बिजली, तडीत, चपळा, विद्युत	सनातनी- कर्मट, जुन्या रूढी व परंपरांना चिकटून राहणारे
युद्ध- संग्राम, लढाई, संगर, रण, समर	संहार- नाश, विनाश, सर्वनाश
रस्ता- मार्ग, वाट ,पथ	हत्ती- नाग, गज, सारंग, कुंजर
वेदना- कळ, दुःख, व्यथा, यातना, शूळ	सह्याद्री- सह्यगिरि, सह्याचल
राग- क्रोध, संताप, रोष, कोप, त्वेष	हात- बाहू, भुज, पाणि, कर, हस्त
वस्त्र- अंबर, वसन कपडा, पट	सिंह- पंचानन, वनराज, मृगराज, केसरी, मृगेंद्र
राजा- नरेंद्र, भूपती, नरेश, नृप, भूपाल	हरीण- सारंग, कुरंग, मृग
वल्लरी- वेल, लता, लतिका	सुंदर- मनोहर, अभिराम, सुरेख, रमणीय, रम्य
रात्र- यामिनी, निशा, रजनी	हृदय- अंतर, अंतःकरण,  हिरीत
शंकर- रुद्र, महेश, भालचंद्र, चंद्रशेखर, महादेव, सदाशिव, कैलासनाथ, महेश्वर, नीलकंठ, शिव, सांब, दिगंबर, त्रिनेत्र, त्र्यंबक, पार्वतीश	होडी- नौका, नाव, तर
रक्त- असुत, असू,  शोणित, रुधिर	सुरुवात- प्रारंभ, आरंभ, आदी
रागीट- कोपी, संतापी, कोपिष्ट	हुशार- चतुर, चलाख, तरबेज, कसबी, कलमतराश

 

पैसा- दाम	उत्कंठा- उत्सुकता
हिरमोड- विरस	प्रमेय- सिद्धान्त
आकाशवाणी- नभोवाणी	सारमाड- बाजरीची ताटे
अनुरक्ता- प्रेमात पडलेली	वैरण- ज्वारीची ताटे
कटी- कंबर	वृच्छिक- विंचू
पांथस्थ- वाटसरु	तमोगुणी- शीघ्रकोपी
खळ- दुर्जन	देखणे- सुंदर
तोळंबा- धष्टपुष्ट, लंबक, तुळई	आयव्यय- जमा-खर्च
मिठी- आवड	परिहार- निवारण
नवोढा- नववधू	उद्धृत करणे- स्पष्टीकरण देणे
व्युत्पत्ती- उगम	उन्मत- मस्तवाल
मक्षिका- माशी	तोरा- रुबाब
वर्म- रहस्य	कपिलाषष्ठीचा योग- दुर्मिळ योग
दंभ- ढोंग	राबता- वर्दळ
अपत्य- मूल	स्वीय- स्वतःचे काम
अनुचित- अयोग्य	विवंचना- काळजी
पक्षपात- असमृद्धी	ओशाळणे- लाजणे, शरमणे
अभिवृद्धी- उत्कर्ष	विहित- उचित
अभिजात- उच्च दर्जाचा	अनुराग- प्रेम
अवकाळी- अवेळी	अहर्निशी- रात्रंदिवस
निबर- बोथट झालेला, कोमलत्व संपलेला	जीव- आत्मा
विश्वासघात- फसवणूक	शिव- परमात्मा
वराह- डुक्कर	भ्रतार- नवरा

 

गडणी- मैत्रीण	मुखस्तंभ- गप्प राहणारा
कामिनी- स्त्री/नारी	भाकड- दूध न देणारे
ललाटी- कपाळी	चतुराई- हुशारी
फटकळ- स्पष्टवक्तेपणा	मुबलक- पुष्कळ
मिस्किल- खोडकर	शिणगार- साजशृंगार
मनमुराद- मनसोक्त	ओहोटी- मागे जाणे
कांती- सतेज त्वचा	भरती- पुढे जाणे
हमखास- खात्रीने	डकविणे- चिकटविणे
अम्लान- शुद्ध	पिकलं पान- वृद्धत्व